Autor: Kancelaria

Dobiega końca proces legislacyjny mający na celu implementację do krajowego porządku prawnego uchwalonej 27 listopada 2019 r. tzw. dyrektywy Omnibus (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r., dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia przepisów UE dotyczących ochrony konsumenta).

Na posiedzeniu w dniu 1 grudnia 2022 r. Sejm przyjął poprawki Senatu do projektu nowelizacji. Ustawa zostanie teraz przedłożona do podpisu Prezydentowi RP.

Wprowadzane rozwiązania prawne mają za zadanie wzmocnić ochronę konsumentów m. in. poprzez poprawę skuteczności egzekwowania ich praw. Postulowane jest również zwiększenie transparentności rynku e-commerce. Większość zmian dotyczy przedsiębiorców działających online, ale nie zabrakło także nowych obowiązków dla podmiotów prowadzących działalność stacjonarną, telesprzedaż i sprzedaż katalogową.

Nowelizacja obejmie ustawy o prawach konsumenta, o ochronie konkurencji i konsumentów, o informowaniu o cenach towarów i usług, a także kodeks wykroczeń. Ze względu na szeroki zakres projektowanych zmian, poniżej uwzględniono jedynie najważniejsze z nich.

Ustawodawca postanowił objąć większą ochroną konsumentów zawierających umowy poza lokalem przedsiębiorstwa. Umowy dotyczące usług finansowych, zawarte podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami, będą nieważne z mocy prawa. Regulacja ma ochronić konsumentów przed szybkim i nieprzemyślanym zawieraniem tego rodzaju umów.

Rozszerzony zostanie także obowiązek informacyjny spoczywający na przedsiębiorcach obsługujących internetowe platformy handlowe. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość, dostawca internetowej platformy handlowej będzie zobowiązany przekazać konsumentowi ogólne informacje dotyczące głównych parametrów decydujących o plasowaniu przedstawionych ofert oraz względnym znaczeniu tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami.

Definicja plasowania znajdzie się w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Pojęcie będzie rozumiane jako „przyznawanie określonej widoczności produktom lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania przez przedsiębiorców udostępniających funkcję wyszukiwania internetowego w formie, w jakiej  zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane niezależnie od wykorzystanych środków technologicznych”.

Konsument będzie musiał także zostać należycie poinformowany o tym, czy zawiera umowę z przedsiębiorcą, a jeżeli nie – o tym, że do umowy nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące ochrony konsumentów.

Podjęto również kroki w celu uwiarygodnienia opinii o oferowanych produktach i usługach. Za istotne informacje w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym będą uważane informacje o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca umożliwiający dostęp do wystawionych przez konsumentów opinii o produktach zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Co więcej, to na przedsiębiorcach będzie spoczywał obowiązek weryfikowania opinii konsumentów o produktach.

Ponadto, w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi, obok informacji o obniżonej cenie, przedsiębiorca będzie miał obowiązek poinformowania konsumenta o najniższej cenie tego towaru lub usługi obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.

To ostatnie rozwiązanie obecnie generuje najwięcej pytań i trudności interpretacyjnych. Sposób realizacji obowiązku zostanie szczegółowo uregulowany w drodze rozporządzenia, którego treść nie jest na ten moment znana.

Na skutek poprawki Senatu nowelizacja wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. Jest to zmiana względem pierwotnego projektu ustawy nowelizującej, który zakładał 14-dniowe vacatio legis.

W dniu 11 października 2022 r. do Sejmu wpłynął przyjęty przez rząd Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw.

Najważniejsze zmiany, jakie przewiduje nowelizacja przedstawiają się następująco:

/ Przyznanie notariuszom uprawnień do dokonywania w księgach wieczystych wpisów własności nieruchomości, związanych z ustanowieniem odrębnej własności lokali oraz ustanowieniem i obciążeniem odrębnej własności lokalu ograniczonymi prawami rzeczowymi oraz innymi roszczeniami. Korzystanie przez notariusza z powyższego uprawnienia będzie uzależnione od uzyskania zaświadczenia wydawanego przez Ministerstwa Sprawiedliwości. Otrzyma je notariusz prowadzący kancelarię notarialną przez 3 lata, przeciwko któremu nie wydano prawomocnego orzeczenia o nałożeniu kary dyscyplinarnej.

W obecnym stanie prawnym, wpisów do ksiąg wieczystych dokonują referendarze sądowi.  Powyższą zmianę projektodawca uzasadnia celem usprawnienia i przyspieszenia procesu dokonywania wpisów. Powyższe ma przyczynić się do poprawy efektywności działania systemu związanego z obrotem nieruchomościami, przy jednoczesnym ułatwieniu obywatelom uzyskiwania wpisów ustanawianej na ich rzecz własności oraz redukcji kosztów kredytów hipotecznych;

/ Przyznanie notariuszom kompetencji do wydawania notarialnych nakazów zapłaty, ograniczonych do roszczeń niewątpliwych oraz bezspornych, udowodnionych dołączonym do wniosku: dokumentem urzędowym, zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem albo wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu. Wysokość roszczeń, które będą mogły zostać potwierdzone notarialnym nakazem zapłaty ma być ograniczona do kwoty 75 tysięcy złotych. Miesięcznie notariusz ma być uprawniony do wydania nie więcej niż 200 notarialnych nakazów zapłaty;

/ Zmiana statusu prawnego notariusza. W świetle obecnie obowiązujących przepisów, notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania publicznego, korzystająca z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Po nowelizacji, notariusz ma uzyskać status funkcjonariusza publicznego. Jak wynika z uzasadnienia projektu jest to rozwiązanie, które nawiązuje wprost do prawa francuskiego;

/ W celu sprawowania nadzoru nad notariatem ma być powołany nowy organ – Rzecznik Dyscyplinarny Notariatu. Rzecznik ma być uprawniony do prowadzenia dochodzeń dyscyplinarnych oraz do składania wniosków dyscyplinarnych. Wystąpi również w roli oskarżyciela przed sądami dyscyplinarnymi w sprawach, w których złoży wniosek o jego wszczęcie. Uprawnienie do dokonania wyboru Rzecznika Dyscyplinarnego Notariatu spośród 3 kandydatów będących notariuszami, przedstawionych przez Krajową Radę Notarialną ma spocząć na Ministrze Sprawiedliwości;

/ Nowelizacja ma umożliwić obowiązkowe zawieszenie notariusza w czynnościach zawodowych w przypadku wszczęcia przeciwko niemu postępowania o umyślne przestępstwo, ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Uprawnienie do obowiązkowego zawieszenia notariusza ma przysługiwać Ministrowi Sprawiedliwości.

/ Notariuszem będzie mogła zostać osoba, która ukończy 28 lat. Obecnie notariuszem może zostać osoba, która ukończyła 26 lat.  

/ Wobec powyższego, odpowiednim zmianom ulec mają również przepisy innych ustaw, m.in. Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie uwzględniania przepisów o notarialnych nakazach zapłaty oraz o czynnościach w postępowaniu wieczystoksięgowym. Ponadto zmiany obejmą również przepisy Ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy Kodeksu postępowania karnego i Ustawy o komornikach sądowych (w zakresie doręczeń).

W dniu 27 października 2022 r. odbyło się I czytanie projektu ustawy, w ramach którego za przyjęciem zmian opowiedziało się 232 posłów. Na najbliższych posiedzeniach Sejmu, planowane jest przedłożenie sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Wejścia w życie zmian, możemy spodziewać się najwcześniej w IV kwartale 2023 roku, bowiem ustawodawca przewidział dwunastomiesięczny vacatio legis.

W dniu 13 września 2022 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji (nr 400) opublikowano projekt nowej ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców. Projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, a datę jego przyjęcia wyznaczono jeszcze przed końcem bieżącego roku.

Obecnie kwestie związane z powierzaniem pracy obywatelom państw trzecich regulowane są przez  ustawę z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 690, z późn. zm.). Za sprawą projektowanej ustawy nastąpi również implementacja do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, które było odpowiedzialne za przygotowanie projektu zapewnia, że nowe regulacje oparte zostały na dotychczas obowiązujących zasadach w zakresie dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy. Planowane jest także wprowadzenie nowych rozwiązań, mających na celu ułatwienie zatrudniania osób spoza terytorium Unii Europejskiej oraz usprawnienie i skrócenie procedury wydawania zezwoleń na pracę.

Projekt ustawy przewiduje między innymi:

/ Pełną elektronizację procedury udzielania zezwoleń – wnioski będą składane wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego pod adresem www.praca.gov.pl;

/ Brak instytucji przedłużenia zezwolenia na pracę – alternatywą będzie usprawnienie procedury wydania nowego zezwolenia na pracę, jeżeli cudzoziemiec wykonywał pracę zgodnie z poprzednio wydanym zezwoleniem na pracę;

/ Rezygnację z tzw. testu rynku pracy (w aktualnym stanie prawnym przed wydaniem zezwolenia konieczne jest sprawdzenie, czy na lokalnym rynku pracy nie ma bezrobotnych, którzy z pierwszeństwem przed cudzoziemcami mogliby zostać zatrudnieni na oferowanym przez podmiot zatrudniający stanowisku);

/ Skrócenie maksymalnego okresu zezwolenia na pracę z 3 lat do 1 roku, jeżeli:(i) podmiot zatrudniający składający wniosek prowadzi działalność gospodarczą przez okres krótszy niż rok;
(ii) czas pracy nie będzie przekraczał ½ etatu lub 20 godzin tygodniowo;
(iii) cudzoziemiec będzie wykonywał pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej;

/ Brak konieczności zmiany lub udzielenia nowego zezwolenia na pracę, m. in. w sytuacji, gdy wymiar czasu pracy lub liczba godzin pracy w tygodniu lub miesiącu zwiększy się, przy jednoczesnym proporcjonalnym wzroście wynagrodzenia (wystarczające będzie powiadomienie organu, który udzielił zezwolenia na pracę);

/ Obligatoryjną odmowę udzielenia zezwolenia na pracę, gdy podmiot zatrudniający nie opłaca składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne lub zaliczek na podatek dochodowy;

/ Zmianę nazwy oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi na oświadczenie o zatrudnieniu cudzoziemca;

/ Rejestrowanie oświadczeń o zatrudnieniu cudzoziemca w ewidencji przez starostę (obecnie są to powiatowe urzędy pracy);

/ Stworzenie narzędzia pozwalającego na weryfikację, czy podmiot ubiegający się o wydanie zezwolenia nie był uprzednio karany za nielegalne powierzanie wykonywania pracy cudzoziemcom;

/ Wprowadzenie nowego sposobu wymierzania kar za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców – uzależnienie wysokości kary od liczby nielegalnie zatrudnianych osób (500 zł za każdego nielegalnie zatrudnionego cudzoziemca).

Zmiany przewidujące uproszczenie procedury zatrudniania cudzoziemców w przeważającej mierze są opiniowane pozytywnie i popierane są zwłaszcza przez pracodawców. Projektowane rozwiązania stanowią odpowiednią reakcję ustawodawcy na stale rosnący popyt na pracę cudzoziemców.

Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, poza pojedynczymi regulacjami, których wejście w życie zostało odroczone do 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Dnia 25 października 2022 r. w Dzienniku Ustaw RP została ogłoszona ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2180, dalej: „Ustawa”). Zgodnie z uzasadnieniem projektu zamieszczonym na stronie Sejmu, ustawa ma na celu w szczególności wydłużenie działania Tarczy Antyinflacyjnej z 31 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r., utrzymanie czasowego obniżenia stawek podatku VAT dotyczących produktów żywnościowych, rolniczych oraz nośników energii, a także udoskonalenie przepisów regulujących zasady opodatkowania osób prawnych w sposób, „który uczyni je bardziej przejrzystymi i jednocześnie zapewni ich większą efektywność”. W naszym opracowaniu skupimy się na zmianach dotyczących podatników podatku dochodowego od osób prawnych.

Ustawa przewiduje m. in. następujące zmiany w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych („Ustawa o CIT”):

/ Odroczenie stosowania przepisów o podatku minimalnym w rozumieniu art. 24ca Ustawy o CIT do dnia 1 stycznia 2023 (w związku z czym przepisy będą stosowane do rozliczeń rocznych za rok podatkowy 2023), a także zmiana metody obliczania minimalnego podatku dochodowego w myśl nowego brzmienia art. 24 ca ust. 2 Ustawy o CIT (zmiany zasad określania podstawy opodatkowania) oraz podwyższenie z 1% do 2% wskaźnika rentowności stanowiącego ustawowy próg do objęcia spółek i podatkowych grup kapitałowych obowiązkiem zapłaty minimalnego podatku dochodowego (art. 1 pkt 20 lit. a Ustawy);

/ Rozszerzenie katalogu podmiotów, wobec których wyłączony został obowiązek uiszczania minimalnego podatku dochodowego w rozumieniu art. 24ca Ustawy o CIT (art. 1 pkt 20 lit. f Ustawy) m. in. o małych podatników w rozumieniu Ustawy o CIT, spółki komunalne, podmioty, których rentowność przez 3 ostatnie lata obrotowe oscylowała powyżej wskaźnika rentowności na poziomie 2%, instytucje finansowe świadczące usługi polegające na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem oraz o podmioty postawione w stan upadłości, likwidacji lub objęte postępowaniem restrukturyzacyjnym;

/ Rozszerzenie zakresu form prawnych, w jakich może działać spółka holdingowa w rozumieniu Ustawy o CIT o formę prostej spółki akcyjnej (art. 1 pkt 20 Ustawy) oraz całkowite zwolnienie z podatku dochodowego przychodów z dywidend otrzymanych przez spółkę holdingową od spółek zależnych (art. 1 pkt 22 Ustawy) – dotychczas zwolnienie dotyczyło kwoty odpowiadającej 95% kwoty tej dywidendy;

/ Podwyższenie progów istotności, których przekroczenie powoduje zaistnienie obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych w przypadku transakcji kontrolowanych z podmiotami pochodzącymi z tzw. „rajów podatkowych”, do kwoty 2.500.000 złotych w przypadku transakcji finansowych oraz do kwoty 500.000 złotych w przypadku transakcji innych niż transakcje finansowe.

/ Zmiany w zakresie przerzuconych dochodów w rozumieniu art. 24aa Ustawy o CIT poprzez doprecyzowanie, iż są nimi koszty poniesione przez podatnika na rzecz podmiotu powiązanego niemającego siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 pkt 18 Ustawy)  .

/ Wprowadzenie dodatkowych przesłanek, których łączne spełnienie umożliwia uznanie określonych kosztów uzyskania przychodów za przerzucone dochody – podmiot powiązany przekazuje w jakiejkolwiek formie na rzecz innego podmiotu co najmniej 10% z przychodów uzyskanych przez podatnika lub jego podmioty powiązane, suma określonych kosztów poniesionych przez podatnika w roku podatkowym na rzecz podmiotów powiązanych w rozumieniu Ustawy o CIT, zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów tego podatnika, stanowi co najmniej 3% sumy kosztów uzyskania przychodów podatnika za ten rok (art. 1 pkt 18 Ustawy).

/ Ustawa doprecyzowuje także kwoty limitu kosztów finansowania dłużnego – tj. jako wyższą z kwot: 3 mln PLN albo 30% od obliczonego wzoru kosztów – tzw. podatkowa EBITDA (art. 1 pkt 15 Ustawy). Zdecydowana większość zmian wejdzie w życie od 1 stycznia 2023 roku, ale część zmian w Ustawie o CIT weszła w życie już w dniu ogłoszenia Ustawy.

Zmiany wprowadzone Ustawą jawią się rzeczywiście jako rozwiązania, które mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności i uczynienia przepisów podatkowych bardziej przejrzystymi. Realną skuteczność tych zmian będzie można ocenić jednak dopiero wtedy, gdy te regulacje w całości wejdą w życie, a podatnicy dokonają pierwszych rozliczeń podatkowych za pierwszy rok obrotowy, w którym te zmiany będą obowiązywać.

Na podstawie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. Polska była zobowiązana do wdrożenia kolejno 1 i 2 sierpnia 2022 roku wynikających z dyrektyw norm w Kodeksie Pracy. Jednakże projekt nowelizacji Kodeksu Pracy w dalszym ciągu nie został skierowany przez Rząd do prac w Sejmie, pomimo przekroczenia zaplanowanego terminu przyjęcia projektu przez Radę Ministrów, wyznaczonego na III kwartał 2022 r.

Najważniejsze zmiany jakie przewiduje najnowszy projekt ustawy są następujące:

/ Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej lub podpisano umowę o zakazie konkurencji. Pozostawanie w innym stosunku pracy lub stosunku prawnym nie będzie mogło stanowić również przyczyny rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę.

/ Rozszerzono katalog obligatoryjnych elementów treści umowy o pracę o siedzibę pracodawcy lub adres jego zamieszkania w przypadku osób fizycznych oraz dzień rozpoczęcia pracy. W przypadku umowy o pracę na okres próbny i na czas określony – obligatoryjnie będzie należało określić czas ich trwania lub dzień zakończenia.

/ Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony powinno zostać uzasadnione przez pracodawcę tak jak ma to miejsce w przypadku umów na czas nieokreślony lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. O zamiarze wypowiedzenia umowy i przyczynach ją uzasadniających powinna być zawiadomiona zakładowa organizacja związkowa reprezentująca pracownika.

/ Możliwość orzeczenia przywrócenia do pracy pracownika, któremu bezskutecznie wypowiedziano umowę na czas określony, do momentu w którym umowa w dalszym ciągu by trwała, gdyby nie została wypowiedziana (dotychczasowo przywrócenie do pracy było możliwe jedynie w przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony).

/ Im dłuższy czas pracy, tym dłuższe przerwy wliczone do czasu pracy mają przysługiwać pracownikom. W przypadku gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi: co najmniej 6 godzin –

• pracownikowi przysługuje co najmniej 15 minut przerwy,
• więcej niż 9 godzin – pracownikowi przysługuje co najmniej 30 minut przerwy,
• więcej niż 16 godzin – pracownikowi przysługuje co najmniej 45 minut przerwy.

/ Pracownikowi ma przysługiwać w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin (lub proporcjonalnie do wymiaru pracy). Wniosek o skorzystaniu ze zwolnienia pracownik musi złożyć najpóźniej w dniu korzystania z niego, a pracodawca ma obowiązek go uwzględnić. W okresie zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

/ Pracownikowi ma przysługiwać w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, w wymiarze 5 dni.

/ Wzrostowi ma ulec wymiar czasu urlopu rodzicielskiego z 32 i 34 tygodni odpowiednio do 41 i 43 tygodni.

Komitet ds. Europejskich zakończył pracę nad projektem ustawy na początku sierpnia 2022 r., jednakże w dalszym ciągu nie jest znana data, w której projekt ostatecznie zostanie skierowany do prac w Sejmie.