Implementacja dyrektyw unijnych w kodeksie pracy

Na podstawie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. Polska była zobowiązana do wdrożenia kolejno 1 i 2 sierpnia 2022 roku wynikających z dyrektyw norm w Kodeksie Pracy. Jednakże projekt nowelizacji Kodeksu Pracy w dalszym ciągu nie został skierowany przez Rząd do prac w Sejmie, pomimo przekroczenia zaplanowanego terminu przyjęcia projektu przez Radę Ministrów, wyznaczonego na III kwartał 2022 r.

Najważniejsze zmiany jakie przewiduje najnowszy projekt ustawy są następujące:

/ Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej lub podpisano umowę o zakazie konkurencji. Pozostawanie w innym stosunku pracy lub stosunku prawnym nie będzie mogło stanowić również przyczyny rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę.

/ Rozszerzono katalog obligatoryjnych elementów treści umowy o pracę o siedzibę pracodawcy lub adres jego zamieszkania w przypadku osób fizycznych oraz dzień rozpoczęcia pracy. W przypadku umowy o pracę na okres próbny i na czas określony – obligatoryjnie będzie należało określić czas ich trwania lub dzień zakończenia.

/ Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony powinno zostać uzasadnione przez pracodawcę tak jak ma to miejsce w przypadku umów na czas nieokreślony lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. O zamiarze wypowiedzenia umowy i przyczynach ją uzasadniających powinna być zawiadomiona zakładowa organizacja związkowa reprezentująca pracownika.

/ Możliwość orzeczenia przywrócenia do pracy pracownika, któremu bezskutecznie wypowiedziano umowę na czas określony, do momentu w którym umowa w dalszym ciągu by trwała, gdyby nie została wypowiedziana (dotychczasowo przywrócenie do pracy było możliwe jedynie w przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony).

/ Im dłuższy czas pracy, tym dłuższe przerwy wliczone do czasu pracy mają przysługiwać pracownikom. W przypadku gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi: co najmniej 6 godzin –

  • pracownikowi przysługuje co najmniej 15 minut przerwy,
  • więcej niż 9 godzin – pracownikowi przysługuje co najmniej 30 minut przerwy,
  • więcej niż 16 godzin – pracownikowi przysługuje co najmniej 45 minut przerwy.

/ Pracownikowi ma przysługiwać w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin (lub proporcjonalnie do wymiaru pracy). Wniosek o skorzystaniu ze zwolnienia pracownik musi złożyć najpóźniej w dniu korzystania z niego, a pracodawca ma obowiązek go uwzględnić. W okresie zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

/ Pracownikowi ma przysługiwać w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, w wymiarze 5 dni.

/ Wzrostowi ma ulec wymiar czasu urlopu rodzicielskiego z 32 i 34 tygodni odpowiednio do 41 i 43 tygodni.

Komitet ds. Europejskich zakończył pracę nad projektem ustawy na początku sierpnia 2022 r., jednakże w dalszym ciągu nie jest znana data, w której projekt ostatecznie zostanie skierowany do prac w Sejmie.

Projekt nowelizacji Kodeksu spółek handlowych

Dnia 8 sierpnia 2022 roku na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt kolejnej w ostatnich latach znaczącej nowelizacji Kodeksu spółek handlowych. Projekt Ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych i niektórych innych ustaw znajduje się obecnie na etapie opiniowania, ale zgodnie z jego treścią wejście w życie zdecydowanej większości przewidzianych w nim zmian zostało określone na dzień 31 stycznia 2022 r.

Projekt stanowi implementację do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek oraz dyrektywy 2019/1151 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Jednocześnie projekt stanowi wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia z dnia 25 października 2017 r. sygnatura: C-106/16 – POLBUD.

Projekt przewiduje w szczególności następujące zmiany:

/ Dopuszczalność przeniesienia siedziby spółki kapitałowej do państw UE oraz EOG bez przeprowadzania likwidacji spółki;

/ Wprowadzenie nowej instytucji podziału przez wyodrębnienie – przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona;

/ Wprowadzenie nowych rodzajów transgranicznych czynności reorganizacyjnych spółek – tj. transgranicznego podziału i transgranicznego przekształcenia spółki;

/ Zmiany dotyczące spółki komandytowo-akcyjnej – spółka taka będzie odtąd uprawniona do uczestnictwa w procesach połączenia spółek jako spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana oraz do uczestnictwa w procesach podziału jako spółka dzielona lub spółka nowo zawiązana w wyniku podziału;

/ Zmiany dotyczące spółki komandytowo-akcyjnej – spółka taka będzie odtąd uprawniona do uczestnictwa w procesach połączenia spółek jako spółka przejmująca albo spółka nowo zawiązana oraz do uczestnictwa w procesach podziału jako spółka dzielona lub spółka nowo zawiązana w wyniku podziału;

/ Nowa forma uproszczonego połączenia spółek – bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej w przypadku, gdy jeden wspólnik posiada w sposób bezpośredni lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach;

/ Nowe mechanizmy ochrony wierzycieli, wspólników oraz pracowników spółek biorących udział w transgranicznych procesach reorganizacyjnych;

/ Wprowadzenie systemu integracji rejestrów w ramach Centralnej Informacji KRS – w systemie będą udostępniane istotne informacje i dokumenty dotyczące transgranicznych procesów reorganizacyjnych, a także informacje dotyczące osób objętych zakazem pełnienia funkcji w organach spółek ze względu na popełnione przestępstwa, wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych lub decyzję Komisji Nadzoru Finansowego;

/ Nowe uprawnienie Państwowej Inspekcji Pracy w zakresie kontroli transgranicznych procesów reorganizacyjnych spółek – PIP uzyska uprawnienie do wnoszenia swoich uwag, w ramach wydawania zaświadczenia o zgodności z prawem połączenia, przekształcenia i podziału transgranicznego, w terminie jednego miesiąca od dnia złożenia przez spółkę wniosku o wydanie właściwego zaświadczenia.

Projektowane zmiany przewidują wprowadzenie do polskiego porządku prawnego szeregu użytecznych rozwiązań w zakresie krajowych i transgranicznych czynności reorganizacyjnych spółek. Nowe instytucje prawne pozwolą m. in. znacząco ułatwić realizację takich złożonych i jednocześnie bardzo istotnych pod względem biznesowym procesów, jak dokonanie migracji spółki do innego państwa UE lub EOG. Z drugiej jednak strony nowe obowiązki informacyjne związane z planowanym zwiększeniem transparentności procesów transgranicznych mogą spowodować, że okres realizacji tych procesów będzie znacznie dłuższy niż w przypadku krajowych czynności reorganizacyjnych.