Implementacja dyrektywy Omnibus – nowelizacja ustawy o prawach konsumenta i niektórych innych ustaw

Dobiega końca proces legislacyjny mający na celu implementację do krajowego porządku prawnego uchwalonej 27 listopada 2019 r. tzw. dyrektywy Omnibus (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r., dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia przepisów UE dotyczących ochrony konsumenta).

Na posiedzeniu w dniu 1 grudnia 2022 r. Sejm przyjął poprawki Senatu do projektu nowelizacji. Ustawa zostanie teraz przedłożona do podpisu Prezydentowi RP.

Wprowadzane rozwiązania prawne mają za zadanie wzmocnić ochronę konsumentów m. in. poprzez poprawę skuteczności egzekwowania ich praw. Postulowane jest również zwiększenie transparentności rynku e-commerce. Większość zmian dotyczy przedsiębiorców działających online, ale nie zabrakło także nowych obowiązków dla podmiotów prowadzących działalność stacjonarną, telesprzedaż i sprzedaż katalogową.

Nowelizacja obejmie ustawy o prawach konsumenta, o ochronie konkurencji i konsumentów, o informowaniu o cenach towarów i usług, a także kodeks wykroczeń. Ze względu na szeroki zakres projektowanych zmian, poniżej uwzględniono jedynie najważniejsze z nich.

Ustawodawca postanowił objąć większą ochroną konsumentów zawierających umowy poza lokalem przedsiębiorstwa. Umowy dotyczące usług finansowych, zawarte podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami, będą nieważne z mocy prawa. Regulacja ma ochronić konsumentów przed szybkim i nieprzemyślanym zawieraniem tego rodzaju umów.

Rozszerzony zostanie także obowiązek informacyjny spoczywający na przedsiębiorcach obsługujących internetowe platformy handlowe. Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość, dostawca internetowej platformy handlowej będzie zobowiązany przekazać konsumentowi ogólne informacje dotyczące głównych parametrów decydujących o plasowaniu przedstawionych ofert oraz względnym znaczeniu tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami.

Definicja plasowania znajdzie się w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Pojęcie będzie rozumiane jako „przyznawanie określonej widoczności produktom lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania przez przedsiębiorców udostępniających funkcję wyszukiwania internetowego w formie, w jakiej  zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane niezależnie od wykorzystanych środków technologicznych”.

Konsument będzie musiał także zostać należycie poinformowany o tym, czy zawiera umowę z przedsiębiorcą, a jeżeli nie – o tym, że do umowy nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące ochrony konsumentów.

Podjęto również kroki w celu uwiarygodnienia opinii o oferowanych produktach i usługach. Za istotne informacje w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym będą uważane informacje o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca umożliwiający dostęp do wystawionych przez konsumentów opinii o produktach zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Co więcej, to na przedsiębiorcach będzie spoczywał obowiązek weryfikowania opinii konsumentów o produktach.

Ponadto, w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi, obok informacji o obniżonej cenie, przedsiębiorca będzie miał obowiązek poinformowania konsumenta o najniższej cenie tego towaru lub usługi obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.

To ostatnie rozwiązanie obecnie generuje najwięcej pytań i trudności interpretacyjnych. Sposób realizacji obowiązku zostanie szczegółowo uregulowany w drodze rozporządzenia, którego treść nie jest na ten moment znana.

Na skutek poprawki Senatu nowelizacja wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. Jest to zmiana względem pierwotnego projektu ustawy nowelizującej, który zakładał 14-dniowe vacatio legis.